Staalkaart van Menselijke Kennis 1: De Druppel

DirkJan Vos (FoXoF)

From: "DirkJan Vos (FoxoF)" 
Newsgroups: nl.eeuwig.september
Subject: Staalkaart van Menselijke Kennis 1: De Druppel 
Date: Mon, 7 Oct 1996 19:03:27 +0100 (MET) 
Organization: De Digitale Stad 
Message-ID: <Pine.SUN.3.90.961007190241.15347A-100000@dds.dds.nl>


Staalkaart van menselijke kennis: 1. : De Druppel


Begindruppel :

Lang voor het ontstaan van de mensheid, van de aarde en van ons
zonnestelstel bestond de druppel al. 0,007827 seconde na de Big Bang
ontstonden de eerste druppels die met een ongelooflijke hoge snelheid de
ruimte in werden geslingerd. En zo kwamen 15 miljard jaar nadien de
eerste druppels onze wereld en werkelijk binnendruppelen, en sedertdien
is de druppel nooit meer weggeweest.

De druppel -of ook wel droppel- ontleent haar betekenis aan de
zogenaamde peervormige 'druppelvorm', die ontstaat wanneer een
vloeistofdeeltje onder invloed van de zwaartekracht en de aardse
atmosfeer naar beneden valt. Kwa grootte en volume is een druppel
ongeveer altijd even groot. Op aarde kunnen druppels ter grootte van een
aardappel helaas niet voorkomen. Ook hele kleine druppeltjes zijn
eigenlijk geen echte druppels en deze worden wel aangeduid met de term
'aerosol'. Op de druppels werken een aantal legendarische
natuurverschijnselen, die bekend staan onder de broederlijke naam
'co.hesie' en 'ad.hesie' en ook de beruchte vd Waalskrachten willen nog
wel eens de nodige druk op de druppel uitoefenen.  De druppel is een
fascinerend onderzoeksobject voor zowel de jonge als de oude
onderzoeker.

Druppel en Taal:

Het woord druppel heeft alles met taal te maken, omdat 'druppel' een
woord is. Anders gezegd, zonder taal geen druppel. Minder
taalfilosofisch bezien bestaan er vele betekenissen van het woord
druppel. In de literatuur, belleterie en ook in de spreektaal kom je het
woord druppel vooral tegen in de betekenis van regendruppel, liefdes-of
verdrietstraan en als de druppel die Koning alcohol nog wel eens links
of rechts wil uitschenken. Nadere uitwerkeingen volgen hieronder, maar
in dit verband wil ik nog wel een aantal gezegdes vermelden die de
druppel als spreekwoordelijk thema hebben verheven. Ik noem er een paar:
"Dat is de druppel die de emmer doet overlopen", "De laatste druppel",
"Dat is een druppel op een gloeiende plaat" (een uitdrukking die in de
jaren 70 en 80 spreekwoordelijk verbonden was met de door Jan Pronk
uitgedeelde ontwikkelingshulp en "Als 2 druppels water", wat tevens de
wat merkwaardige titel was van een Hollandse speelfilm (regie Fons
Rademaker) die gebaseerd was op het boek met een andere verborgen
uitdrukking in de titel, namelijk "De donkere kamer van Damocles", van
W.F. Hermans.  Een laatste gezegde die genoemd kan worden is de zinsnede
'Ik drink geen druppel meer'. Ook kent de Nederlandse taal de zegswijze
'druppelsgewijs' in de bijvoorbeeld de voorbeeldzin 'de meeste jonge
tieners druppelden 3 dagen na de dropping, 'druppelsgewijs' de
jeugdherberg binnen'.

Beroemde Druppel:

De beroemdste druppel die in Nederland vooral bekendheid geniet onder de
wat oudere lagen van de bevolking, is de waterdruppel uit de
Silan-TV-zeepreclame. Onder de aanzwellende klanken van 'Also sprache
Zahrathrusta' zag men in slow-motion een druppel vloeibare Silanzeep
tergend langzaam, van de flessemond loskomen (cohesie!), door de lucht
nederdalen, om op een strak wateroppervlak neer te vallen; brede kringen
achterlatend in een bulkende nadruppel die zich nog even boven de
waterspiegel verheft: TA...DA....!

Druppels en het Menselijk Lichaam:

De druppel is ook verbonden met het menselijk lichaam. We kunnen hierbij
de volgende druppels onderscheiden:

Gewone Neusdruppel:

De gewone neusdruppel is een waterige neusdruppel die men weleens aan de
neuspunt van een oude, verkouden man ziet hangen. Zo'n neusdruppel kan
ook veroorzaakt worden doordat een oude man per ongeluk zijn neus in een
glaasje jenever heeft gestoken en er vervolgens een druppel jenever aan
zijn gok parelt. Ook een combinatie van beide opties is mogelijk. Ook
zijn soortgelijke neusdruppels (niet te verwarren met medicinale
neusdruppels -> zie hiervoor Druppels en de Medische Wetenschap)
waargenomen bij jonge Eskimomeisjes. Verklaringen hierover uit de
wetenschappelijke hoek spreken elkaar tegen.

Snotneusdruppel:

De snotneusdruppel treft men vooral aan bij kleine kinderen die al dan
niet chronisch verkouden zijn. Ze komen voor in diverse kleuren, maar de
meest voorkomende is een misselijkmakend soort groen. De meeste kinderen
weten met een simpel neusophalend 'gronk-gronk' de druppel zo weer naar
binnen te snuiven. Dit boeiende schouwspel kan zich meerdere malen
herhalen, totdat de snotdruppel wordt weggesnoten, of door een iets te
ferme 'gronk-gronk' door de neus, via de zuigkracht van de keel, wordt
ingeslikt.

Bloedneusdruppel:

De bloedneusdruppel kondigt zich vaak onverwachts aan. Soms ontstaat ie
door een botsing of ander klein ongeluk, maar het komt ook voor
-bijvoorbeeld door overmatig cocainegebruik- dat de neus zomaar spontaan
begint te bloeden. Bij een bloedneus hangen er ineens druppels bloed aan
onze neus die stroperig en druiperig op de grond sijpelen en daar
uiteenspatten in vaak angstaanjagende doodssporen: eehhh!
getsiederrie..ik..loop....leeg! Mensen die niet tegen bloed kunnen
willen nog wel eens van hun stokje gaan.

Traandruppel:

De traandruppel heeft een bijzondere samenstelling. Het bestaat
voornamelijk uit water, wat zout en verder uit een bijzonder mengsel van
allerlei hormonaal afval. De traandruppel kan hartverscheurend,
meelijwekkend, maar ook zeer prikkelend zijn: 'De jonge vrouw plengde
een traan bij zoveel liefde van de jonge Prins die zij nu in haar arme
armen sloot. De traan dreigde van haar kin op het keukenaanrecht te
vallen, maar de jonge Prins kon deze nog net met zijn tong opvangen. Hij
proefde het zilte liefdesgeluk, en met zijn tong drukte hij snel de
druppel op de lippen van zijn geliefde, zodat ook zij nu kon proeven hoe
heerlijk hun geluk was. Hun natte tongen verstrengelden zich met elkaar
als twee pali.....'

Zweetdruppel:

De zweetdruppel kent vele gedaanten. Zo kennen we zweetdruppels van
angst, intensieve arbeid, gewone vunzigheid, alcoholisme en natuurlijk
sex.  Zweetdruppels hebben doorgaans een onaangename geur, maar tijdens
het liefdesspel worden deze druppels -slik- wel eens besnuffeld en
gedronken, zoals een hongerige bij die zich laaft aan de nectar van een
boterbloem.  Zweetdruppels 'parelen' doorgaans of hebben de vorm van
'peentjes' in de zinsnede 'Zij zweette peentjes'.

Plasdruppel:

Iedere man en vrouw produceert zo op zijn tijd wat gedruppel tijdens en
vooral na het plassen. Mannen druppelen meer dan vrouwen. Terwijl
vrouwen na het urineren hun edele schaamdeel schoonmaken, wassen mannen
enkel hun handen na het afpiemelen. Hierdoor willen nog wel eens wat
druppels pies achterblijven in de heupslip, die daardoor allengs gele
plekken gaat vertonen. Vroeger ook wel bekend als 'De Grote Vergeler'
(Dato -> zie Silan).

Moedermelkdruppel:

De moedermelkdruppel is wellicht wel de meest bijzondere menselijke en
exclusief vrouwelijke druppel. Tijdens de zeugperiode produceert de
moeder via een groot aantal melkkliertjes rond de tepel, een gestage
stroom aan melkvocht, afgewisseld met wat melkdruppels die langs haar
gevulde welvingen over haar buik samenkomen in haar navel. Al bij het in
de verre verte horen van een op een babystem gelijkende, krijsende kat
kan een zogende vrouw doen veranderen in een melkspuitende
tuinslang. Baby's zijn er dol op, maar ook volwassen mannen willen nog
weleens een druppeltje meeproeven. Voor de smaak. Deze proeverij kan
verstrekkende gevolgen hebben voor het mannelijk libido en de daarmee
gepaard gaande verhouding, met de moeder zelf, de kraamhulp, de oppas,
de schoonmoeder en de jongste verkoopster van de melkinrichting op de
hoek.

DruppelDesign:

De druppelvorm wordt regelmatig toegepast in de zogenaamde
'vormgeversdesign'. Er bestaan druppelvormige ijskasten, broodroosters,
tandenstokers, parfumflesjes, diamanten of paarlen tranen, noem maar
op. De druppelvorm werd begin deze eeuw ook gebruikt voor het
aerodynamisch maken van de auto, het vliegtuig en vooral ook de
trein. De eerste druppelvormige trein werd in 1932 ontwikkeld in
Duistland. Deze trein -genaamd Fliegende Hamburger- werd ontworpen door
de firma Wamag voor de Deutsche Reichsbahn Gesellschaft (DRG). De trein
kon 190km/u halen en reed in de kleuren violet en ivoor.

Druppels en Martelingen:

De druppel werd -en misschien ook wordt- ook gebruikt voor
martelpraktijken. Bekend zijn de verhalen van de Chinezen die, naast
doodkietelen met een pauwenveer, ook het zogenaamde 'waterdruppelen' als
martelwerktuig hanteerde. Het slachtoffer werd met lijf, leden en vooral
hoofd stevig vastgebonden en vervolgens werd er via een waterreservoir
boven zijn hoofd om de paar seconden een druppel water op hetzelfde
plekje op zijn hoofd geplengd. Het schijnt dat je er vrij snel
krankzinnig van wordt en dat op een gegeven moment iedere vallende
druppel aankomt als een mokerslag.  Ook dichter bij huis werd deze
bijzondere martelpraktijk gebezigd. In de Gevangenpoort in Den Haag is
nog zo'n waterdruppelaar te bezichtigen die nog tot in de 18e eeuw werd
toegepast op overspelige vrouwen! Hieraan verwant is het verschijnsel
van het door eeuwenlang gedruppel, uithollen van stenen.

DruppelGeluiden:

Het geluid van de druppel is onmiskenbaar. De druppel zelf, of een
druppel in val, is natuurlijk geluidloos, maar wanneer de druppel
neerkomt kun je een doorgaans gezellig 'pling-plongend' druppelgeluid
waarnemen. Het beste komt 't geluid tot zijn recht wanneer de druppels
op water vallen, op zinken teilen ketsen of worden beluisterd in
echoende drassige kelders en (druip) grotten, alwaar de druppels door
het patina van de druppelende tijd (denk ook aan de waterklokken!)
zogenaamde 'stalagtieten' en 'talagstieten' vormen.

Een bijzonder vervelend, irritant en een soms tot horensdolmakend
druppelgeluid kan worden veroorzaakt door een poreus of afwezig leertje
in een kraan, waardoor deze gaat lekken. Drup - plup - plup-plup Drup -
plup-plup. Wie al in een halfslaapstadium is aanbelandt en dan pas het
gedrup opmerkt, heeft nog wel eens de neiging om te hopen dat het
druppen vanzelf over gaat, en dientengevolge in bed blijft liggen
luisterwaken. Het beste is om direct fier en fief uit bed te springen om
direct de kraan z'n nek om te draaien met een handdoek of washandje.

Maar er gaat niets boven een nachtelijk, herfstig geluidslandschap van
regendruppels die ritmisch tegen het raam of tegen het dak aankletsen;
fluisteren, nee lispelen is het meer. Zelfs de meest slapeloze
nachtbraker is weerloos tegen deze druppelende wiegezang van Morfeus.

Druppels en Muziek:

In de muziek komt de druppel natuurlijk ook voor. Gaat het niet over de
regen, dan gaat het wel over de traan of over de druppels van Koning
alcohol. De bekendste muzikale druppel is 'Raindrops keep falling on my
head', uit de film Butch Cassidy & the Sundance kid. Het nummer is
afkomstig van de 'iezie-tjoen-kampioen' Burt Bacherach.

Druppels en Snoep:

Wie kent niet de peerdrups? De harde, druppelvormige vruchtezuurtjes?
Vroeger bestond er om de peerdrups een levendige suikerindustrie in met
name de Peel en de Borinage. Hier werkten de zogenaamde 'drupswerkers',
die voor dag en dauw suikerdeeg stonden te kneden in grote
suikerdeegkneedtonnen, ook wel genoemd peerdrupssuikerdeegkneedtonnen.
Later nam de mechanisering het monotone en inspannende werk van de
uitgebluste 'drupswerkers' over, maar ook die ontwikkeling kon niet
verhoeden dat de keiharde zuurtjes helaas een beetje uit het hedendaagse
snoepbeeld zijn verdwenen.

Druppels en de Medische Wereld:

In de medische wereld neemt de druppel een belangrijke plaats in. Er
wordt met kleine hoeveelheden medicinalia gewerkt die in de zieke mens
in druppelvorm tot zich kan nemen. De bekendste druppels zijn de
keel-neus-oor- en oogdruppels die men via een druppelflesje (ook wel
pipet genoemd) tot zich kan nemen.

Druppels in de Overige Wetenschap:

In de overige wetenschapsgebieden neemt de druppel eveneens een
prominente, doch een te vaak ondergeschoven posititie in.

Bloeddruppels en de Horrorfilm:

In de horrorfilm is de bloeddruppel een graag geziene gast.  De mees
horrorreske bloeddruppelvorm is natuurlijk die van het jonge, bleke
meisje, dat in een wit jurkje in een donker verlichte kamer, in een
schommelstoel kinderversjes zit te lezen. Meestal neuriet ze dan al
wiegend in haar stoel een versje mee, zoiets als 'Mary had a little
lamb'. De muziek klinkt echter zeer dreigend. We horen een drup
vallen. -drup- Het meisje merkt niets op. Nog een drup. Nu hoort het
meisje wel wat en kijkt achterom.  En terwijl zij achterom kijkt zien we
een bloedruppel op het boek vallen, en nog een op haar witte
jurkje. -drup drup- Het meisje neuriet verder. Ze draait haar hoofd weer
terug, ziet de druppels nu ook op haar boek en jurk vallen. Ze slaakt
een ijselijke schreeuw, gooit haar boek weg en kijkt impulsief naar het
plafond. En nu vallen er in hoog tempo een paar bloeddruppels op haar
gezicht -drup drup drup drup- en die overgaan in een bulkend geguts.
Haar schreeuw wordt gesmoord in honderd krijsende, a-tonale violen. Het
beeld wordt zwart en het geluid houdt abrupt op. In het volgende shot
zien we een ander klein meisje, onder vrolijke klanken, met een bal op
de stoep voor een lieflijk huisje spelen. De oude vrouw achter de
gordijnen lacht vriendelijk. Het meisje lacht terug, maar wij weten wel
beter...

Bloeddruppels en Sprookjes.

In het befaamde sprookje Doornroosje prikt het lieflijke Prinsesje zich
uiteindelijk toch nog aan de naald van een spinnewiel en voor lange,
lange tijd vallen zij en alle aanwezige in het paleis in een diepe,
diepe slaap. In vele Zuid-Silesziche sprookjes komt met het
'druppelmotief' tegen in de vorm van 'versteende' tranen.

Druppels in de Keuken:

In de keuken wordt ook wel eens gedruppeld. Met azijn, Tabasco, Maggi of
andere geconcentreerde culinaire vloeistoffen. Ook kun je vochtdruppels
aantreffen op (te) licht gecentrifugeerde sla of op 'zweetvoedsel',
zoals op niet verpakte kaaskorsten in de ijskast, bedorven
paardenrookvlees en op 3 dagen later opgewarmde pasta. Zulke druppels
zijn er voor de liefhebbers.  In de categorie 'theedrinken' bestaat er
de zogenaamde 'druppelvanger'.  Een plastic mondstuk op de theetuit die
moet voorkomen dat theedruppels op het schone tafelkleed terechtkomen.

Druppels en het Leven:

Wat is er mooier dan het geluid van een regendruppel? Twee regendruppels
en liever nog honderden, nee duizenden regendruppels. De natuur, vol
regendruppels en ochtenddauw, is een lyrisch paradijs voor zowel de
opgewekte levenswellusteling als voor de chronische
melancholicus/ca. Hoe mooi ook wanneer de regendruppels in weemoedige
stroompjes langs trein-tram of autoruit naar opzij schieten, of recht
naar beneden parelen, als zilveren vissen die door het riet
schichten. En dan de ruitenwisser die aan onze gespiegelde tranen steeds
tevergeefs een eind wil maken. En zijn wij niet allen druppels in de
oceaan van het bestaan, in dit tranendal van vreugde en verdriet,
druppels van deze tijdelijke schepping, tussen Big Bang en Big Bang,
tussen druppel en druppel? Oh druppel wat heb ik U lief!


                            ******************

Zo beste mensen, dat was dat. De rol van de druppel in
tuinsproeisystemen heb ik niet genoemd. Ook niet de voederdruppelaars
voor kolibri's, zandhagedissen en kleine varanen, bleven onbesproken.
Een staalkaart van kennis heeft ook niet als doel om alle kennis bijeen
te sprokkelen, het streeft niet naar compleetheid, nee. Het gaat alleen
om de kennis die in uw hoofd zit, zonder raadpleging van woordenboeken,
encyclopedieen, almanakken, kronieken en andere zoekmachines.
         
                           PROBEER HET NU EENS ZELF!


Overtuig u zelf en uw vrienden. U familie zal u met hele andere ogen
bekijken wanneer u hun een Staalkaart kan laten zien. Probeer zelf ook
eens zelf zo'n Staalkaart te maken. Het kost echt niet veel tijd, gewoon
een beetje doortiepen. Geen ideeen? Vast wel, en probeer het anders eens
met onderwerpen als, de fluikketel, de aap, kansbereking, de baard van
Sinterklaas, sucadelapjes, of.... Ach, ik weet zeker dat jullie zelf ook
wat kunnen verzinnen.


FoXoF